تاکنون روش‌های مراجعه حضوری و ارائه سفارش به صورت تلفنی، را جهت خرید و فروش اوراق بهادار در بورس معرفی کردین در این برنامه قصد داریم روش‌های اینترنتی و برخط (آنلاین) را توضیح دهیم.
روش اینترنتی از نظر عملکرد شبیه روش تلفنی است. همان طور که در روش تلفنی، سرمایه‌گذار ازطریق تماس تلفنی با سامانه مرکز تماس کارگزاری، سفارش خرید یا فروش خود را به کارگزار ارائه کرده و کارگزار، پس از دریافت سفارش مذکور، آن را وارد سامانه معاملات بورس می‌کند، در روش اینترنتـی هم مشتری پس از دریافت رمز عبور از شرکت کارگزاری، به سایت اینترنتی کارگزار مراجعه کرده و با تکمیل فرم‌های درخواست خرید یا فروش به صورت اینترنتی، سفارش خود را در سامانه کارگزار ثبت می‌کند.
در قسمت گذشته، روش معاملات برخط (آنلاین) سهام و مزیت‌های متعدد این روش را در مقایسه با سه روش دیگر، یعنی روش مراجعه حضوری به کارگزار، ارائه سفارش به صورت تلفنی و ارائه سفارش به صورت اینترنتی، تشریح کردیـم. ممکن است این سوال برای شما ایجاد شده باشد که نحوه خرید و فروش برخط (آنلاین) سهام چگونه است و چطور می‌شود به این سامانه دسترسی پیدا کرد؟ پاسخ این سوال را در ادامه برنامـه، خواهید دیـد.
در مطالب گذشته، درباره مزیت‌های معاملات برخط (آنلایـن) سهام در مقایسه با سایر روش‌های خرید و فروش سهام در بورس و همچنین نحوه دسترسـی به سامانه معاملات برخط توضیح دادیم و گفتیم که سرمایه‌گذار، برای استفاده از خدمات معاملات برخط، باید یک بار به شرکت کارگزاری مراجعه کرده و قـرارداد مربوطه را امضا کند. البته تأکید کردیم که در روش معاملات برخط (آنلاین)، شرکت کارگزاری موظف است قبل‌از ایجاد دسترسی برای استفاده از سامانه معاملات برخط، از آشنایی مشتریان با اصول و مقررات کلیـدی مربوط به سرمایه‌گذاری در بورس اطمینـان حاصل پیدا کرده و پس‌از ایجاد دسترسی هم به صورت مستمـر، برنامه‌های آموزشی برای سرمایه‌گذار اجرا کند تا وی، همواره با آخرین اطلاعات موردنیاز برای سرمایه‌گـذاری در بورس، آشنا باشـد.
در این قسمت قصد داریم به چند نکتـه اساسی که سرمایه‌گذاران برای خرید و فروش برخط (آنلاین) سهام باید مدنظـر داشته باشند، اشاره کنیم:
1- دسترسی به سامانه معاملات برخط سهام، کاملا رایگان است و شرکت‌های کارگزاری، به این منظور، هیچ گونه وجهی را از مشتریـان دریافت نمی‌کنند. تنها هزینه‌ای که سرمایه‌گذار برای خرید یا فروش اوراق بهادار باید بپردازد، همان کارمزد و مالیات بسیار اندک است که در چند برنامه قبل، درباره میزان آن به طور مفصـل توضیـح دادیـم.
2- باتوجـه به اینکـه دسترسی به سامانـه معاملات برخط (آنلاین)، ازطریق نام کاربری و رمز عبور امکان‌پذیر است، سرمایه‌گذار باید در حفظ و صیانت از آن دقت کافی را داشته باشد و از فاش کردن اطلاعات مربوط به نام کاربری و رمز عبور خود برای دیگران خودداری کند. همچنین به‌منظور رعایت امنیت بیشتر در استفاده از سامانه معاملات برخط، سرمایه‌گذار باید حداکثر هر سه ماه یک بـار، رمز عبـور خود را تغییر دهـد.
3- سامانه‌های معاملات برخط (آنلاین) سهام، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با حداقل پهنای باند اینترنتی کار می‌کنند؛ بنابراین، سرمایه‌گذاران به‌راحتی و حتی با استفاده از اینترنت خانگی می‌توانند از نقاط مختلف در سراسر کشور، نسبت به خرید و فروش سهـام در بورس اقدام کنند.
4- با استفاده از سامانـه معاملات برخط (آنلاین)، می‌توان همواره از آخرین وضعیت موجودی حساب بانکی، سوابق معاملات در بورس و سبد سهـام خود مطلع شد؛ بنابراین، بهتر است همواره اطلاعات مربوطه را کنترل کرده و احیانا اگر مغایرتـی در این اطلاعات وجود دارد، موضوع را برای پیگیـری بیشتـر، به شرکت کارگـزاری اطلاع دهیـد.
5- اگرچـه سامانه‌های معاملات برخط سهام، معمولا ساختار کلی و الگوی یکسانی دارند، اما ممکن است برخی تفاوت‌های جزئی نیز بین این سامانه‌ها وجود داشته باشد، بنابراین توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران قبل از استفاده از سامانه معاملات برخط، ازطریق مطالعه بروشورهای راهنما و یا کسب آموزش‌های لازم، آشنایی کافی با نحوه استفاده از این سامانه و کارکردهای متنوع آن را کسب نماینـد.
6- در حال حاضر، اغلب کارگزاران رسمـی بورس، خدمات معاملات برخط (آنلاین) را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهنـد و شما با مراجعه به هریک از کارگزاران مذکور و انجام فرآیند مربوط، می‌توانید به سامانه معاملات برخط دسترسی پیدا کنید.
7- برای مشاهده فهرست کارگزاران بورس، می‌توانیـد به سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی www.seo.ir مراجعه کنید.
امیدواریم که با نحوه انجام معاملات برخط سهام در بورس و مزایای آن در مقایسه با سایر روش‌ها، آشنا شده باشیـد.
خب، همانطور که قول داده بودیم، قصد داریم در چند قسمت آینده، درباره انواع اوراق بهادار برای شما صحبت کنیم. اگر بخواهیم اوراق بهادار را براساس درجه ریسک آنها معرفی کنیم، نخست باید به سراغ اوراق مشارکت برویم. چون این اوراق، بازدهی تضمین شده دارد و بنابراین، هیچگونه ریسکی را متوجه سهامـدار نمی‌کنـد. اما اوراق مشارکت چیست؟
اوراق مشارکت
همان طور که از اسم این اوراق هم مشخص است، اوراق مشارکت اوراق بهاداری است که بیانگر مشارکت دارنده آن در یک طرح است. اجازه بدهید با یک مثال توضیح دهیم. فرض کنیـد یک شرکت پتروشیمی برای راه‌اندازی خط تولید جدید، به 200 میلیارد تومان سرمایه جدید نیـاز دارد. همچنین براساس بررسی‌های کارشناسی، درصورت راه‌اندازی این خط تولیـد، سرمایه صرف شده برای آن ظرف مدت 4 سال پس از راه‌اندازی، از محل افزایش درآمد ناشی از فروش محصولات جدید، جبران شده و میزان سوداوری شرکت هم طی این مدت، سالانه 25 تا 30 درصد افزایش خواهد یافت، به بیان دیگر، طرح مذکور دارای توجیه اقتصادی است.
یکی از سؤالاتی که ممکن است درخصوص اوراق مشارکت برای خیلی افراد پیش بیاید، این است که باتوجه به اینکه سود این اوراق، تضمین شده است، آیا سرمایه‌گذاری در آنها اشکال شرعی ندارد؟ چه تفاوتی میان اوراق مشارکت که در ایران و برخی کشورهای اسلامی منتشر می‌شود، با اوراق قرضه که در سایر کشورها منتشر می‌شود وجود دارد درصورتی‌که در هر دو نوع اوراق، سود تضمین‌شده به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود؟ در این بخش، قصد داریم به این سؤالات پاسخ دهیم.
برای پاسخ به این سؤال باید توجه کنیم که دریافت هر نوع سود تضمین‌شده غیر شرعی نیست. به عبارت دیگر برخی از سودهای تضمین‌شده مشکل شرعی دارند اما برخی دیگر بی‌اشکال هستند. برای روشن‌شدن بحث، باید به تفاوت‌های بین اوراق مشارکت و اوراق قرضه توجه کنیم.
در قسمت‌های قبل گفتیم که علاوه‌بر اوراق مشارکت که جزو اوراق بهادار بدون ریسک محسوب می‌شوند، نوع دیگری از اوراق بهادار به نام "اوراق اجاره" هم در بورس خرید و فروش می‌شود که این اوراق نیز مانند اوراق مشارکت، دارای سود معین و تضمین‌شده هستند.
در این بخش، قصد داریم درباره اوراق اجـاره صحبت کنیم.
اگر به خاطر داشته باشید، در معرفی اوراق مشارکت گفتیم که این اوراق، به این دلیل اوراق مشارکت نام‌گذاری شده است که در واقع، خریدار این اوراق با منتشرکننده (ناشر) اوراق، در یک طرح مشخص مانند احداث نیروگاه، جاده، سد و... مشارکت کرده و در منافع ناشـی از این طرح، سهیم می‌شود، بنابراین، اوراق مشارکت نشان‌دهنده نوعی رابطه شراکت بین فروشنده و خریدار این اوراق می‌باشد.
در اوراق اجاره هم ارتباطی مشابهِ اوراق مشارکت ولی در قالب رابطه موجر و مستأجری، بین خریدار و فروشنده این اوراق برقرار می‌شود. اجازه بدهید با یک مثال، توضیـح دهیم.